10 MEI HERDENKING 2009 – toespraak voorzitter Peter Molthoff.

Op deze bijzondere 10 mei bijeenkomst heet ik u van harte welkom.

We stellen het op prijs, dat u, meneer Kokke, als loco-burgemeester van de gemeente Bloemendaal ons wilt toespreken op deze dag, waarop wij voor de 64ste keer bijeenkomen om onze gevallen vrienden en vriendinnen uit de bezettingsjaren 40-45 te herdenken.

Wij deden dat op 10 mei 1946 voor het eerst. Vandaag is het helaas de laatste keer dat wij, als Expogé, deze herdenking organiseren.

Wie mag het verbazen dat de schouders die al een heel leven gedragen hebben niet meer sterk genoeg zijn voor de kleinere en grotere ongemakken van de oude dag. Daarom moesten wij besluiten tot opheffing van onze vereniging, hoezeer dat besluit ons als oud-gevangenen, leden van het eerste uur, ter harte ging.
Steeds hebben wij verteld van het lijden van duizenden landgenoten, van het onrecht van de bezetting. Ons land als één grote gevangenis met vijandelijke soldaten als bewakers.

Al die jaren kwamen wij op 10 mei op deze heilige plaats bijeen voor een eigen Expogé herdenking van onze gevallenen en als troostende steun voor hun nabestaanden.

Vroeger, in het begin van deze herdenking, liepen wij vanaf het marktplein in Haarlem naar hier. Een stoet van mannen en vrouwen die eens tot het grauwe leger der naamlozen behoorde. Een stoet van honderden meters en overal waar wij passeerden viel een diepe stilte. Zij achtten het hun plicht die zware tocht te voet af te leggen. Op de begraafplaats wachtten hun kameraden uit het herstellingsoord “Duinhage” de zwijgende stoet op. Ook deze vrienden wilden niet, hoe slecht hun lichamelijke toestand ook was, ontbreken. Maar vandaag reden wij in onze auto’s tot in het duin, tot we niet meer verder konden. De laatste paar honderd meter liepen wij, net als toen, in stilte het duin op naar de eregraven. Meer lopen gaat niet meer. Na 64 jaar zijn wij zo broos geworden, dat een langere tocht niet meer verantwoord is.

Maar wij komen. Ook al zijn wij niet meer met zo velen en gaat het ons moeizaam af. Wij komen om nogmaals de belofte te vernieuwen dat wij onze kameraden niet zullen vergeten en dat wij in hun geest blijven voortgaan.

Dames en heren, ook nadat onze vereniging is opgeheven zal deze bijeenkomst worden voortgezet, dat beloven wij. Onze Stichting 1940-1945 zal voortaan, op ons dringend verzoek, voor de organisatie zorgen.
Ook nu zijn wij hier gekomen om jullie, onze vrienden, te gedenken.
Wij buigen de hoofden in ootmoed, in rouw.

Ik geef nu graag het woord aan u meneer Kokke.
Peter Molthoff

Speech Tames Kokke, Loco-burgemeester van de gemeente Bloemendaal
Ter gelegenheid van de 64e en laatste traditionele 10 mei herdenking van de Nederlandse vereniging van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd .

Geachte aanwezigen,

Een paar dagen voor de bevrijding van Nederland, op 22 april 1945, werd ik geboren.
Mijn vader fietste van Bloemendaal naar West Friesland, om wat voedsel bij de boeren bij elkaar te scharrelen. Ik werd daarom vernoemd naar een van hen. Nog steeds praat ik met mijn vader over wat hij toen heeft meegemaakt.
Als lid van het leerlingen bestuur van het Jac. P.Thijsse Lyceum te Overveen kwamen we hier op 4 mei om onze gesneuvelde oud-leerlingen te gedenken.
Toen ik mijn dochter vertelde dat ik hier vandaag een reden mocht uitspreken, reageerde zij spontaan met: het was best indrukwekkend toen wij op 4 mei met de Stille tocht meeliepen.
En vorig jaar heb ik tijdens een uren durende tocht door kamp Buchenwald het oorlogsverleden intens van dichtbij op mij laten inwerken.
Zo heeft iedereen van ons zijn bijzondere relatie en herinneringen met de oorlog. Overal vinden in deze tijd herdenkingen plaats om de betekenis van een oorlog in elk facet met elkaar te doorgronden.
Een oorlog is meer dan dat; een oorlog is beladen en intrigeert in vele opzichten.

Mede daarom beschouw ik het als een voorrecht deze rede uit te mogen spreken en ben het bestuur van Expogé daarvoor erkentelijkheid verschuldigd.

U heeft, als oud-politieke gevangenen, een specifieke positie. En in die hoedanigheid komt u hier vandaag als organisatie voor het laatst bij elkaar. Vandaag herdenken we met elkaar de slachtoffers uit de tweede wereldoorlog.

Sommigen van u waren getuige van ongekende wreedheden. Sommigen van u ondergingen afschuwelijke martelingen. Sommigen van u houden in uw hart een diep verdriet verborgen. Sommigen van u rouwen nog elke dag om hen die niet terugkwamen. Vandaag geldt de herdenking vooral hen die in gevangenschap de oorlogsjaren doorbrachten en bovenal hen die niet meer terugkwamen.
Talloze verhalen over kampen zijn verteld en ieder jaar komen er toch weer verhalen bij. Van soms hoogbejaarde ex-gevangenen, die in het najaar van hun leven alsnog tot spreken komen.
En die verhalen maken dat wij, die het niet meemaakten, nu weten dat ieder kamp zijn eigen regels had, dat ieder kamp zijn eigen hel kende, dat het ging om leven en overleven.

Vandaag 10 mei 2009 staat de herdenking van de Tweede Wereldoorlog en zijn slachtoffers vooral symbool voor het leven in vrijheid, voor het leven in een rechtsstaat, een staat waarin individuele keuzes en verschillen gerespecteerd worden, een staat waarin het recht op eigen identiteit wordt gekoesterd en gerespecteerd.
Niet voor niets is het herdenken van de Tweede Wereldoorlog een vanzelfsprekendheid in onze samenleving. Een samenleving die dagelijks wordt opgeschrikt door gruweldaden, soms met duizenden slachtoffers, soms met enkele, soms ver weg en soms, als bij het vieren van de laatste Koninginnedag, verrassend ongelooflijk dichtbij.
En bij iedere verschrikking is er dat moment van onthutst zijn, het moment van niet begrijpen, het moment van niet willen accepteren.
Momenten die worden gevolgd door het moment van weer oppakken, het moment van niet berusten, het moment van willen geloven in ‘beter’ of ‘anders’.
Het is goed dat er steeds weer mensen opstaan die niet berusten, het is afschuwelijk dat mensen sterven omdat ze geloven in ‘beter’ of ‘anders’.
Vrijheid lijkt een vanzelfsprekendheid, maar is dat niet.
Wat een voorrecht dat wij hier staan, omdat we dat willen, omdat u en ik daar zelf voor gekozen hebben. Hoe anders had dit kunnen zijn als er toen niemand was opgestaan? Het mogen leven in vrijheid, het mogen maken van eigen keuzes, jezelf mogen zijn, is immers zoveel beter dan ‘anders’.

64 keer kwam u als vereniging van ex-politieke gevangen hier bij elkaar. In de begin jaren met duizenden. U besloot uzelf als vereniging op te heffen, maar uw individuele rol en die van opvolgende generaties zal de les die kan worden geleerd levendig houden.
Dank u.
Tames Kokke