Kuijper werd ook geschreven als Kuiper en Kuyper.
Beide zoons van Cornelis Kuijper (man van de Staatspensionering) en Elsje Bakker. Zij hadden nog drie zoons.

29 november 1944

Op de middag van 29 november 1944 fietste om 15.45 uur een jonge man J.H. in een zelfde jas als Jan Kuijper droeg, ook met bril en achterover gekamd blond haar,  richting papierfabriek. Hij zat ondergedoken bij zijn a.s. schoonvader boer Meijer in Wormer, omdat hij gezocht werd door Landwachters.
Hij wilde nu langs het 'veilige' smalle weggetje naar Zaandam fietsen om een dressoir te laten maken.

Op ongeveer 200 meter afstand van de Eendracht dacht hij Grüne Polizei te zien. Hij wist het niet zeker en vroeg daarom aan iemand (Jan van der Heijde) of alles veilig was. Op datzelfde moment zag hij op het terrein een paar  Grünen uit de fabriek komen. Hij ging terug om via Wormerveer naar Zaandam te gaan.
Een van de Grünen vroeg wat die man wilde. "Ach," zei Jan van der Heijde, de voorman van de slopers, "dat is een illegaal". Vier agenten van de Grüne Polizei stapten in een auto achter de jonge man aan.

J.H. fietste eerst linksaf naar het westen langs de Dorpsstraat in de richting van zijn a.s. schoonvader boer Meijer. Iets voorbij het woonhuis van zijn verloofde passeerde de auto met Grünen hem. De Duitsers sommeerden hem te stoppen, stapten uit en schoten op hem met automatische pistolen. J.H. keerde achter de auto om en fietste aanvankelijk zigzaggend naar het oosten over de Dorpsstraat om de kogels te ontwijken. Op dat moment was het vrij druk op straat, waardoor de Duitsers de jonge man waarschijnlijk uit het oog verloren. Iedereen vluchtte achter de huizen en de auto reed verder naar het westen, stopte bij de Schansbrug, waar de Duitsers de mensen oplettend bekeken.

Kees en Els zouden met vader Jan Kuijper naar een verjaardag in Wormerveer gaan, maar hij moest eerst nog onderduikers waarschuwen om binnen te blijven met het oog op een razzia. Jan van Wijngaarden had waarschuwingen vanuit de marechaussee-kazerne te Wormerveer doorgegeven.

Jan Kuijper had gewaarschuwd bij het Gasplein (nu Kramerstraat). Hij had kennelijk het schieten gehoord, maar kon de Duitsers in de auto niet zien. Toen de achtervolgde J.H. als een dolle aan kwam fietsen stond Jan net te praten met agent Mulder, tegenover het distributiekantoor. Jan sprong op zijn fiets en riep tegen J.H.: "Wat is er aan de hand, kan ik je helpen?" J.H. hijgde: "Maak dat je wegkomt. Ze schieten me dood".

Ze fietsten voor hun leven, maar toen J.H. afzwenkte naar links, zei Jan Kuijper een volgende steeg te nemen. Zelf nam Jan Kuijper de steeg erna, tussen Weverij Koster en de heer Mantel. J.H. wist zich gelukkig goed te verschuilen.
Jan wilde de zijdeur van Weverij Koster binnengaan, waar een schuilplaats van de EVC was. Om een of andere reden was de deur op slot.

Jan Kuijper tilde daarna een deksel op van de regenwaterput, keek erin, maar die voldeed kennelijk niet en hij legde het deksel weer terug. De heer Mantel stond in zijn deuropening en zei: "Kom hier maar binnen", maar Jan ging niet op die uitnodiging in en zei: "Daar krijgt u last mee!" Vervolgens keek hij over een nieuwe schutting, ook dat was niet wat hij zocht. Hij liep om de tuintjes heen naar de sloot, maar inmiddels stonden de "Grünen" al in de steeg en zagen Jan rennen en terwijl hij riep: "Niet schieten, niet schieten."
Volgens een jongen (Br), die zich bij het zien van de Duitsers, in een heg verborgen had, zat Jan op zijn knieën in de sloot. De Duitsers moeten gedacht hebben dat ze J.H. voor zich hadden, omdat Jan Kuijper toevallig een zelfde jas aan had. Een van de Duitsers schoot maar liefs zijn hele Schmeisser (automatisch geweer) leeg op Jan. Dit schieten werd wčl in het hele dorp en op het Zwet gehoord, omdat het heel stil was en niemand meer op straat. De jongen in de heg had snel een briefje met namen opgeraapt. Namen van mensen, die 's avonds in de fabriek zouden komen helpen. Jan had die middag voor zijn thuiskomst al zo'n briefje naar Jan Koomen gebracht. 's Morgens had Jan Kuijper nog tegen Dymph van der Maeden gezegd: "Zeg tegen je broer dat het doorgaat vanavond". Mogelijk was het briefje voor hem bestemd. Br. gaf het aan Piet Kerkhoven, want die gaf het weer door aan Wim Volger. Br. heeft hiermee de levens van de nachtelijke werkers gered.

Die jongen vertelde, dat Jan door een Duitser met de voet enigszins gekeerd werd. Ze lieten hem liggen en liepen naar de weverij van Koster, waar ze met geweerkolven op de deur sloegen. Jb. van Eig en anderen waren in de werkplaats bezig aan een pomp voor de Ondergrondse Technische Commissie (O.T.C.). Men had de schoten gehoord.
De heer Koster liep rustig naar de deur toen erop gebonsd werd. Hij traineerde de zaak om tijd te winnen en riep rustig dat hij de deur ontgrendelen zou. Dat vergde nogal wat tijd, waardoor een groepje mensen van de OTC de weverij aan de achterzijde kon verlaten. Zij verscholen zich in de rietschoten van het achterliggende land.
Eenmaal binnen troffen de Grünen alleen de heer Koster aan.

De Duitsers zeiden tegen de omwonenden dat ze de dode zo moesten laten liggen. Intussen was politieagent De Boer bij Jan Kuijper aangekomen. Van de Grünen moest hij het lijk bewaken. De Duitse instanties zouden terugkomen.
De Duitsers vroegen aan politieagent De Boer wie het eigenlijk was, want: "der Ander hat grossere Haren." De agent zei: "Die man komt hier helemaal niet vandaan, hij woont in de Gemeente Echtelen en heeft hier zijn familie opgezocht." Met die uitspraak heeft agent De Boer zeer veel mensen het leven gered, want de Duitsers toonden geen belangstelling meer en gingen J.H. zoeken. Ze waren echter oorspronkelijk gekomen om de slopersploeg naar Amsterdam te begeleiden, vanwege de aanslagen. Er werd nog gezocht richting het westen tot de woning van timmerman Vink; om 16.45 uur vertrokken ze naar Amsterdam.

J.H. werd niet meer gevonden.

Jan Kuijper had zijn aantekenboekje nog in zijn hand, daar was hij bovenop gevallen. Het was zelfs nog droog. Henk heeft het meegenomen en het later naar iemand van het verzet in Wormerveer gebracht. Vervolgens werd Jan, in een schuurtje van de heer Mantel, op stro gelegd.
's Avonds zijn er drie mensen naar het schuurtje gegaan waar Jan lag. Zij hebben hem gewassen en gekleed. Mevrouw Gon de Wit heeft samen met haar dochter de kleren gereinigd en de gaatjes in zijn jas geteld. Het waren er 32.

Het verzet had met zijn dood een groot verlies geleden.

Overlijdensberichten zijn in Amsterdam en in een andere uitvoering ook te Wormerveer gedrukt, maar de familie durfde hem niet te begraven. Na aandringen door familie en waarschijnlijk verzetsstrijders bij begrafenis-ondernemer Bleekemolen is Jan Kuijper weggebracht. Hij kon toch zo niet blijven liggen en de Duitsers zijn nooit meer teruggekomen. Er werd met de chauffeur afgesproken, die hem op 5 december 1944 weg zou brengen richting Bloemendaal, dat de zwarte bestelauto aan de overkant even voorbij de woning van Jan een kwartier zou stilstaan. Zijn kinderen, Kees en Els, mochten niet gezien worden bij het raam. Het was hun afscheid en ze waren  blij dat de chauffeur even bleef staan.

"De Eerebegraafplaats te Bloemendaal"

In het 30 november 2005 uitgegeven boek "De Eerebegraafplaats te Bloemendaal", geschreven door Peter Heere en Arnold Th. Vernooy, kon Els eindelijk lezen wat er verder met het lichaam van haar vader was gebeurd:

Na de oorlog tijdens het zoeken in de duinen naar een ander graf, werd bij toeval op 1-6-1945 achter een heuveltje in een duinkom der duinen van de Erven Van der Vliet, t.o. de waterleidingtoren van Haarlem nabij Overveen een grafkuil gevonden, die aangeduid werd met de letter "P", waarin het lichaam van één man werd aangetroffen.
Patholoog-anatoom dr. J.P.L.Hulst constateerde meerdere schoten in de borst. De man droeg een rood-zwart  gestreepte pyjama en jaeger ondergoed.
Op het lichaam lagen stukken van een graftak en bij de voeten delen van een kussentje dat in een lijkkist onder het hoofd wordt gelegd.

De broers Nico Kuijper, gemeenteopzichter te Wormer en Cornelis Kuijper, typograaf te Amsterdam identificeerden hem op 2-7-1945 als hun broer Jan Kuijper.

De heer Bleekemolen had hierover niets in zijn aantekeningen geschreven. Waarschijnlijk omdat alles buiten de Duitse autoriteiten om was gegaan. Hij herinnerde zich later wel iets, maar de juiste datum was hem ontschoten.

Documentatie

"Na de oorlog vertel ik je alles" - over het Wormerverzet in de Zaanstreek - door Els Koolman-Kuijper
Documentatie kunt u bestellen bij de dochter van Jan Kuijper - prijs Euro 5.=  (plus verzendkosten).

Wilt u op deze website meer lezen over het leven van Jan Kuijper?  klik hier